Geluidssterkte en decibel

De maatstaf voor de geluidssterkte is het geluidsdrukniveau. De maateenheid is decibel.

Alle geluiden die wij waarnemen, zijn eigenlijk enkel trillingen in de luchtdruk die ons trommelvlies opvangt. Pas wanneer ze worden doorgegeven aan onze hersenen, worden ze daar in informatie omgezet. Afhankelijk van de hoeveelheid energie van de trillingen – het geluid dus – die ons trommelvlies opvangt, nemen wij zacht of luid waar. Hoe meer energie een bepaalde toon heeft, des te luider lijkt hij voor ons. Om de geluidssterkte ook te kunnen meten, maken we gebruik van de maateenheid decibel – afgekort tot dB.

De laagst waarneembare geluidssterkte voor mensen – de zachtste toon dus, die een mens kan horen – bedraagt 0 decibel. Een geluidssterkte rond de 50 dB is voor ons aangenaam. Daarentegen ligt rond 100 dB de grens waarbij we ons niet meer prettig voelen en in de buurt van 120 dB is de pijngrens bereikt. Het is belangrijk te begrijpen dat 100 dB niet twee keer zo luid is als 50 dB. De waarneming van de geluidssterkte is weliswaar altijd subjectief en ook afhankelijk van het eigen gehoor, maar in principe kan men stellen dat een toename van 10 dB aangevoeld wordt als een verdubbeling van de waargenomen geluidssterkte. Daardoor is zal 60 dB aangevoeld worden als twee keer zo luid dan 50 dB.

In een omgeving met veel geluid is het dus belangrijk om het gehoor te beschermen, zodat de factor lawaai als oorzaak voor gehoorverlies tot een minimum beperkt kan worden. Door verschillende producten voor gehoorbescherming, bijv. oordopjes voor liefhebbers van muziek, worden alleen de storende, schadelijke frequenties weggefilterd.

Om te zorgen dat u ook morgen nog even goed kunt horen als vandaag biedt Lapperre de passende gehoorbescherming voor iedere situatie.

De meting van het geluidsniveau is complex en hiervoor zijn gecompliceerde calculaties nodig. Om de metingen een beetje beter begrijpelijk te maken, is de decibelschaal ingevoerd. Deze houdt vooral rekening met het karakteristieke kenmerk van het menselijk gehoor. Zo worden tonen met een laag geluidsniveau makkelijk van elkaar onderscheiden, maar worden verschillen in geluidstrekte bij een hoog aantal decibel niet meer zo precies waargenomen. Met behulp van verschillende filters worden bijzonder lage of hoge frequenties volgens ons gevoel afgezwakt of geregeld. De aangegeven waarde op de schaal komt daarom eerder overeen met onze bevindingen en  wordt meetbaar gemaakt. De dB-waarde wordt dan meestal vermeld in dB (A) – waarbij de A staat voor het gebruik van de A-filter – de zogenoemde beoordelingscurve A van het geluidsniveau.

De waarden in decibel zijn dus alleen op het eerste gezicht lineair, wat zou betekenen dat 120 dB twee keer zo luid is als 60 dB. Dat is echter niet zo, want de decibel-schaal is logaritmisch opgebouwd. Voor de meetwaarden betekent dit dat een cirkelzaag niet alleen twee keer zo luid is als een gewoon gesprek, maar de geluidssterkte in werkelijkheid zelfs rond 1.000 maal hoger ligt.

Naast deze zogenoemde dB(A)-schaal voor de meting van geluid, bestaat er ook de dB(HL)-schaal. Deze wordt gebruikt door NKO-artsen en audiologen om de mate van gehoorverlies te bepalen.

Ritselende bladeren in de wind, een mug of een moderne pc halen maar net zo’n 10 dB. Fluisteren bereikt ongeveer 30 dB en een normaal gesprek ligt al bij 60 dB. Een luidkeels huilende baby slaagt erin – net als een motorfiets – ongeveer 80 dB te behalen. Wie graag een discotheek bezoekt, stelt zich bloot aan een geluidssterkte (max. 110 dB) die vergelijkbaar is met een drilboor of een cirkelzaag. Bij rond 130 dB – dat is de absolute pijngrens van het gehoor – ligt het lawaai dat een straaljager produceert. Extreem luid en schadelijk zijn harde klappen of vuurwerk onmiddellijk in de buurt van het oor: deze bereiken waarden van max. 180 dB. De afstand tussen de bron van het geluid en het gehoor heeft natuurlijk ook effect op hoe sterk we het geluid waarnemen of hoe storend we het vinden.

Vooral mensen die op basis van hun beroep dagelijks zijn blootgesteld aan een bepaald geluidsniveau, lopen het risico om vroeg of laat te lijden aan een aandoening van het gehoor. Constante geluidsbelasting van boormachines, motorzagen, vliegtuigen of zelfs muziek bestaat er in diverse bedrijfstakken. Zo zijn arbeiders in de bosbouw, wegenbouw of in de bouw en in fabrieken net zo blootgesteld aan een verhoogd risico, als beroepsmuzikanten in de orkestbak of dj’s die regelmatig optreden in een discotheek.