Hoe horen mensen en wat is het verschil met dieren?
5 min.
Publicatiedatum: 14 maart 2023
Elke dag opnieuw horen we duizenden geluiden en klanken. Ons hoorbereik tussen 20 en 20.000 Hertz is zo breed geschakeerd dat we er ongeveer 400.000 tonen mee kunnen onderscheiden. Maar wat neemt ons gehoor nu eigenlijk precies waar en wat niet? In hoeverre is dat bij ons anders dan bij dieren? We zochten het uit!
Mensen horen niet gewoon geluid. We nemen eerder een combinatie waar van frequenties – de toonhoogtes – en het geluidsdrukniveau van die tonen. Om het menselijk gehoor goed te kunnen begrijpen, is het belangrijk om een aantal begrippen te onderscheiden. Want … wat is frequentie en wat doet het voor ons gehoor? En wat zijn zuivere tonen? Lees even mee:
Frequentie, gemeten in Hertz (Hz), is een aanduiding voor de trillingen per seconde die onze oren opvangen. Daar worden ze vervolgens via de verschillende tussenstations van het menselijke gehoororgaan verder verwerkt. Mensen nemen gemiddeld frequenties waar tussen 20 en 20.000 Hertz. Het bereik tussen 500 en 4.000 Hertz wordt als bijzonder aangenaam waargenomen. Tussen deze waarden beweegt zich bijvoorbeeld ook de menselijke taal of muziek ( afhankelijk van de geluidssterkte).
Geluidsdrukniveau, gemeten in decibel (dB), geeft aan met welke druk de geluidsgolven het trommelvlies bereiken. Hoe hoger de waarde is, hoe luider de toon klinkt. De onderste drempel ligt bij 0 dB – de ondergrens van het hoorbare. Als iets zachter is dan 0 dB, dan kan de mens dit geluid niet horen. Een normaal gesprek ligt ongeveer op 50 dB. De pijngrens bedraagt ongeveer 120 dB – een bereik waarbij het gehoor beschadigd kan worden en gehoorverlies kan ontstaan.
Zuivere tonen, zoals de beroemde stemtoon A, trillen altijd op een bepaalde frequentie. Klanken zijn dan samengesteld uit verschillende tonen. Ook klinkers – a - e - i - o - u – zijn klanken.
Een geluid ontstaat wanneer diverse frequenties gebundeld optreden. Dat kan je waarnemen als sissen, fluiten of zoemen. Alle medeklinkers in ons taalgebruik zijn dan ook geluiden. Ook omgevingsgeluiden, denk aan verkeer of stromend water, horen hierbij.
Ons hoorbereik tussen 20 en 20.000 Hertz is zo breed geschakeerd dat we er ongeveer 400.000 tonen mee kunnen onderscheiden. Maar er bestaan natuurlijk nog veel meer frequenties. Het gaat dan over frequenties die voor ons onhoorbaar zijn. Zo kan het menselijk gehoor bijvoorbeeld geen ultrasone geluidsgolven verwerken.
Sommige geluiden liggen dus buiten ons bereik. Die horen we niet. Maar soms kan het ook zijn dat we minder goed gaan horen, door gehoorverlies bijvoorbeeld. Dat is meestal een logisch gevolg van ouder worden. Dan is er sprake van leeftijdsgebonden gehoorverlies. Maar ook jongere mensen kunnen met gehoorverlies te maken krijgen. Lees hier meer over oorzaken van gehoorverlies en hoe je het kan herkennen.
Bij leeftijdsgebonden gehoorverlies vallen hoge tonen als eerste weg
Bij leeftijdsgebonden gehoorverlies (vanaf 50 à 55 jaar) sterven de kleine haarcellen in het binnenoor af. Dit heeft meestal tot gevolg dat hoge frequenties niet meer kunnen worden waargenomen. Wanneer niet op tijd voor hoortoestellen wordt gekozen, neemt het gehoor verder af. Je gehoor gaat achteruit tot je hersenen het verleerd zijn om tonen correct te herkennen.
Olifanten, runderen en insecten kunnen bijzonder lage tonen onder 16 Hz horen, waarvan de geluidsgolven zich over grote afstanden verspreiden.
Egels, vleermuizen, en als koploper dolfijnen, kunnen toonhoogtes van meer dan 100.000 Hz horen. Ze nemen dus andere frequentie bereiken waar en hebben daardoor allemaal een andere geluidsdrempel dan mensen.
Dolfijnen kunnen quasi zien met hun oren. Ze benutten de echo van hun klikgeluiden – die in werkelijkheid hoogfrequentie geluidspulsen zijn – om de lichamen van mogelijke aanvallers of prooien te lokaliseren. Op die manier kunnen ze kleine vissen akoestisch lokaliseren en aanvallen. Dolfijnen beschikken trouwens ook over een individuele fluittoon die een soort akoestische vingerafdruk vormt.
Dierengeluiden die ons als mens gelukkig maken? Dat moeten wel de vogelgeluiden zijn! En inderdaad: uit onderzoek aan het King’s College London blijkt dat vogelgezangen ons humeur verbeteren. Je stemming wordt positiever, je mentale welzijn verbetert en je ervaart een gevoel van geluk. Meer weten? Ontdek meer over de kracht van vogelgeluiden, wat het met je hersenen doet en wat je kan doen als je de hoge tonen minder goed waarneemt.
Hoor je niet alle geluiden meer even goed? Doe de online hoortest en krijg een eerste indicatie in je persoonlijke hoorsituatie
Lapperre
Lapperre
Jan 4, 2024
Presbyacusis of ouderdomsslechthorendheid
Presbyacusis, ook gekend als gehoorverlies ten gevolge van ouderdom, is een veelvoorkomend probleem. Gehoorverlies kan een grote impact hebben op de levenskwaliteit en sociale interactie bij ouderen. Wat is presbyacusis exact en kan het behandeld worden? Lees het hier in de blog.
Lapperre
Jan 4, 2024
De NKO-arts
Heeft u last van oor-, neus- of keelproblemen en weet u niet waar u exact terecht kunt? Dat kan bij een NKO-arts! Deze artsen, ook gekend als KNO- of ORL-artsen, zijn gespecialiseerd in het stellen van een diagnose en in de behandeling van aandoeningen aan neus-, keel- en oren. We leggen u graag uit wat een NKO-arts voor u kan betekenen.
Lapperre
Jan 4, 2024
Vertigo of draaiduizeligheid
Vertigo is een aandoening die een gevoel van draaiduizeligheid veroorzaakt, zelfs wanneer iemand stil staat. Deze vorm van duizeligheid treft duizenden mensen over heel de wereld. Wat kan de oorzaak van vertigo zijn en hoe kan een hoorapparaat helpen bij het verlichten van de symptomen? We vertellen het u in deze blog!
